“Alle mannen zijn onnozelaars”, zo luidt de titel van het boek van De Morgen’s huiscolumnist Mark Coenen. Eerst wou hij in de plaats van onnozelaars ‘idioten’ schrijven, maar daar had Facebook bezwaar tegen en Mark is voldoende mercantiel om de sociale media mee te willen in de promotie van zijn werk. Dat overigens leest als een trein, maar dit terzijde.

Wie zijn wij om hem tegen te spreken, na al die jaren waarin we met ZIJkant Equal Pay Day organiseren, de dag voor meer loongelijkheid tussen vrouwen en mannen. Het wil maar niet lukken met die loonkloof: ze bedraagt nog altijd 23% op basis van de gemiddelde jaarlonen in België.

Als we het vele deeltijds werk van vrouwen buiten beschouwing laten, bedraagt die kloof ‘slechts’ 9%. Met andere woorden: het grote aandeel in deeltijds werk van vrouwen verklaart de loonkloof voor een heel groot deel, maar dat betekent absoluut niet dat die kloof ook gerechtvaardigd is. Wel integendeel: we weten dat een deeltijdse job voor veel vrouwen geen kwestie is van willen maar van moéten. Niet alle baby’s kunnen elke dag 10 uur in de kinderopvang terecht – laat staan dat dit wenselijk zou zijn –  de school eindigt vroeg in de namiddag en dan zijn er nog de was, het eten en de boodschappen. Een slopende combinatie, waarvan vooral vrouwen lijken last van te hebben. Uit onderzoek blijkt immers dat zij hun gezin veel zwaarder laten doorwegen in hun beslissingen over hun job en loopbaan dan mannen. Voor 43% van alle werkende vrouwen zijn hun zorgtaken dan ook objectieve redenen om voor deeltijds werk te kiezen, ook al is die keuze er eentje met een dwingend vingertje voor vele ploetermoeders. Gelukkig zijn niet alle mannen onnozelaars en is in vele huishoudens ‘vader’ intens mee actief in de zorg voor kind en keuken. Daarin verschillen ze vaak van hun eigen vaders, die nog volledig in het kostwinnersmodel leefden.

Nochtans zijn ze goed begonnen, de jongeren, want de loonkloof bij alleenstaanden zonder kinderen is positief, althans toch voor de vrouwen. U leest het goed : de kloof bedraagt op basis van de uurlonen 7% maar deze keer in het nadeel van de mannen, want jonge vrouwen hebben over het algemeen hogere diploma’s waardoor ze op het einde van de maand een hoger loon dan hun mannelijke collega’s op hun rekening gestort krijgen. Maar zodra vrouwen moeders worden en mannen vaders, keert die balans. Hoe meer kinderen vrouwen krijgen, hoe lager hun loon wordt. Het lijkt wel of die navelstreng bij moeders nooit doorgeknipt raakt.

Omdat we ondertussen toch al 2022 zijn en omdat we bij ZIJkant niet geloven dat alle mannen wandelende clichés zijn, laat staan onnozelaars, vroegen we aan onderzoeksbureau Ipsos om een grote bevraging uit te voeren bij vaders van jonge kinderen met de vraag wat zij vinden van de taakverdeling thuis en hoe het beter kan.  

De resultaten lijken de titel van Coenes boek te bevestigen. Mannen zien namelijk geen verband tussen de zorg voor hun kinderen en het huishouden en de carrièrekansen van hun partner. Integendeel: ze vinden het niet meer dan normaal dat de partner die deeltijds werkt ook meer het huishouden bereddert. Een kwestie van de kip en het ei, zo lijkt het. Dit proeft behoorlijk wrang als je weet dat bijna de helft van de vrouwen deeltijds werkt, juist om die combinatie werk-gezin te kunnen bolwerken, tegenover slechts één man op de tien. Die doet dat bovendien vooral omdat zijn job niet voltijds wordt aangeboden of om uit te bollen aan het einde van zijn carrière. Komt daar nog bij dat met elk kind extra het aandeel deeltijds werkende moeders stijgt, met als gevolg dat hun loon dus daalt. Geen link tussen taakverdeling en de loonkloof? Wie zijn hier de onnozelaars?

Opmerkelijk is ook dat de helft van de vaders van zichzelf vindt dat ze evenveel in het huishouden doen als hun vrouw. Een check bij de vrouwen leert dat die daar het hunne over denken: 62% van de vrouwelijke respondenten zegt dat zij méér doen in het huishouden dan hun man en amper 7% vindt dat hun mannelijke wederhelft het gros van het huishoudelijk werk voor zich neemt. Wie zijn hier….?

Het mag duidelijk zijn: de loonkloof is morgen nog niet weg. Maar we willen er ook geen 58 jaar langer op wachten om ze weg te krijgen, zoals op basis van de huidige evolutie kan worden voorspeld. Eén van de oplossingen is dan ook om ervoor te zorgen dat moeders en vaders van bij de start van een gelijke basis kunnen vertrekken. Dat wil onder andere zeggen dat voor ons het geboorteverlof en de moederschapsrust gelijkgeschakeld moeten worden, verplicht moeten worden opgenomen en fatsoenlijk vergoed.

Maar een positieve noot om af te sluiten: in het onderzoek vroegen we ook naar het voordeel van een ideale taakverdeling. De bevraagde vaders antwoordden hierop dat ze dan, als het kon, zichzelf en hun partner ‘meer tijd, meer me-time en meer we-time zouden gunnen’. Verre van onnozel is dat.

Vera Claes, nationaal secretaris ZIJkant

Inga Verhaert, voorzitter ZIJkant