Er moet meer aandacht komen voor de genderdatakloof in alle beleidsdomeinen. Dat vragen Vooruit en Groen in een gezamenlijke resolutie die deze week werd goedgekeurd in de Kamercommissie Maatschappelijke Emancipatie. Als er iets nieuw ontwikkeld wordt in de samenleving: een medicijn, een smartphone, nieuw beleid… is onderzoek nodig. Alleen blijkt: wat we weten heeft voornamelijk betrekking op mannen. Al te vaak worden vrouwen niet meegenomen in onderzoek. Dat zorgt voor een datakloof. Dat is niet alleen een blinde vlek, het kan ook gevaarlijk zijn als bijvoorbeeld vrouwen of mannen medicijnen nemen die niet getest zijn voor hun situatie. De resolutie vraagt meer aandacht, een betere samenwerking en meer onderzoek in de strijd tegen de ‘genderdatakloof’.

• Vrouwen hebben 47% meer kans om ernstig gewond te raken bij een auto-ongeluk (want ze zijn doorgaans kleiner, en zitten dichter bij het stuur).
• Vrouwen hebben 17% meer kans om te overlijden bij een auto-ongeluk dan mannen (want de crash test dummy is een man en houdt dus geen rekening met het vrouwelijke lichaam).
• Vrouwelijke pianisten hebben 50% meer kans op handverwondingen (want de toetsen zijn op maat van mannenhanden).
• Vrouwen hebben 50% meer kans op een verkeerde diagnose van een hartaanval (want maagpijn, vermoeidheid en misselijkheid worden zelden als symptomen herkend, nochtans komen deze bij vrouwen veel vaker voor dan de typische borst- en linkerarmpijn van de ‘Hollywood heart attack’).
• 90% van alle geneesmiddelentests worden alleen op mannelijke dieren uitgevoerd (het mannenlichaam is nog steeds en ondanks nieuwe richtlijnen de ‘default setting’ bij testpersonen en -dieren).
• 75% van het onbetaalde werk wordt gedaan door vrouwen (want – ja, waarom eigenlijk?).
• Google Home herkent mannelijke spraak 70% eerder (net als bij de ontwikkeling van andere IT-systemen wordt de helft van de bevolking wel eens vergeten bij de data-input).
• Eén op de drie vrouwen heeft wereldwijd geen toegang tot propere en veilige toiletten (ook mannen ondervinden hier hinder van, maar in tegenstelling tot vrouwen wordt het van mannen meer aanvaard als ze publiekelijk hun behoefte doen).

Dit zijn enkele voorbeelden uit het boek Invisible Women waarmee Caroline Criado Perez in 2020 de genderdatakloof onder de aandacht bracht. Vooruit en Groen pikten dit maatschappelijke fenomeen op en nodigden een brede waaier aan experten uit. Op basis van deze hoorzittingen schreven ze de resolutie die werd goedgekeurd in de commissie. De partijen komen met maar liefst 24 aanbevelingen om de genderdatakloof onder de aandacht te brengen én bij te sturen, in overheidsstatistieken, in medisch en academisch onderzoek, in het gezondheidssysteem, in onderwijsinstellingen en in AI.

Genderdatakloof

De genderdatakloof verwijst naar het historisch gegroeide tekort aan kennis over vrouwen. Het gaat over data in wetenschappelijk onderzoek, over statistieken die gebruikt worden, over proeven die gebeuren voor nieuwe producten, maar ook over kennis en inzicht in de dagelijkse ervaring van vrouwen. Het wordt gevaarlijk wanneer er onterecht van wordt uitgegaan dat data, die niet representatief zijn voor vrouwen, toch gebruikt wordt voor vrouwen. Zo hebben vrouwen 33% meer kans op ernstige bijwerkingen dan mannen en worden 70% tot 90% van de niet-geïdentificeerde klachten ingediend door vrouwen. Ook de op mannenleest geschoeide academische en wetenschappelijke loopbanen zorgen voor een ‘schaareffect’: het aantal vrouwen daalt bij iedere carrièrestap. En dan is er natuurlijk nog de publieke ruimte, waar men bij de aanleg van (sport)infrastructuur, standbeelden en wegen decennialang keek door de ogen van witte, mobiele cismannen.

Win-win

Deze reflex om alle doelgroepen te betrekken bij onderzoek komt trouwens ook mannen ten goede. Zo worden aandoeningen als osteoporose, anorexia of mentale problemen veel minder bij mannen gediagnosticeerd omdat ze ten onrechte als typisch vrouwelijke aandoeningen worden beschouwd.