Goed nieuws: de sociale partners in de Nationale Arbeidsraad (NAR) zijn het erover eens dat zwangere vrouwen die arbeidsongeschikt raken (door ziekte of ongeval) in de laatste weken voor hun bevalling, die dagen niet meer mogen verliezen als moederschapsverlof. Dat stellen ze voor in een advies. Ze willen een effectieve opname mogelijk maken van de vijftien weken moederschapsverlof.
België behoort tot de slechtste EU-landen om met zwangerschapsverlof te gaan. Vandaag bedraagt de moederschapsrust in ons land slechts vijftien weken en ze ligt daarmee nauwelijks één week boven het opgelegde Europese minimum. Bij ziekte of arbeidsongeschiktheid vanaf de zesde week voor de bevalling kan de postnatale moederschapsrust in België zelfs terugvallen tot negen weken.
Dat zit zo: de moederschapsrust van vijftien weken wordt verdeeld tussen een prenatale en een postnatale rustperiode. De prenatale rust vangt ten vroegste zes weken en ten laatste één week voor de uitgerekende datum van de bevalling aan. Daardoor telt de postnatale rust maximaal veertien weken en minimaal negen weken.
Vooral bij arbeidsongeschiktheid door ziekte of zwangerschapscomplicaties vanaf de zesde week voor de uitgerekende datum wringt het schoentje. Elke week die een zwangere vrouw in die periode voor de bevalling verplicht dient thuis te blijven, wordt onherroepelijk van de vijftien weken moederschapsrust afgetrokken.
Gun mama’s rust
zij-kant ijvert al jaren voor een wegwerken van deze discriminerende regeling: geen enkele vrouw kiest er immers voor om ziek te worden net voor de bevalling en zo verplicht in te boeten op kraamtijd. De kwestie kwam in het najaar in een stroomversnelling dankzij een open brief aan de beleidsmakers waarin het gemeenschappelijk vakbondsfront, de mutualiteiten, de Gezinsbond en de Vrouwenraad eisten dat de tijd die een mama kan spenderen met haar pasgeborene niet afhankelijk mag zijn van haar gezondheidssituatie vóór de bevalling. “Gun mama’s rust!”, luidde de boodschap.
Dit signaal werd opgepikt door parlementslid Anja Vanrobaeys (sp.a) die een wetsvoorstel indiende om de weken moederschapsrust na de bevalling te waarborgen.
Overdracht naar postnatale rust
De sociale partners in de NAR zullen tijdens de eerste helft van 2020 hiervoor een concreet voorstel uitwerken. De mogelijkheid zal onderzocht worden om arbeidsongeschikte dagen tijdens de laatste zes tot acht weken van de zwangerschap in fases over te dragen naar de postnatale moederschapsrust.
zij-kant is opgetogen, maar dringt ook aan op een uitbreiding van de moederschapsrust. Het Europees Parlement heeft al in 2015 met een resolutie het engagement herhaald om algemeen het betaald zwangerschapsverlof te verlengen naar 20 weken. Voor België wordt het dus hoog tijd om een volgende stap te zetten en de voorwaarden van de Belgische moederschapsrust te verbeteren.
Geboorteverlof
zij-kant pleit ook bij elke Equal Pay Day-campagne voor een uitbreiding en verplichting van het geboorteverlof (voor vaders/meemoeders). De ongelijke verdeling van zorgtijd (tien dagen voor vaders versus vijftien weken voor moeders) bij de geboorte van een kind ligt immers mee aan de basis van een genderonevenwicht op de arbeidsmarkt, en dus van de loonkloof v/m. Uit onderzoek blijkt bovendien dat veel vaders zelfs deze tien dagen niet volledig opnemen, aangezien dit geboorteverlof niet verplicht is en niet volwaardig betaald wordt.
Ook hierover spraken de sociale partners zich uit. De Arbeidsraad meent dat dit geboorteverlof effectief opgenomen zou moeten worden. De sociale partners zullen tijdens de eerste helft van volgend jaar bekijken hoe die doelstelling het best bereikt kan worden.