Vaders nemen nog steeds minder vaak hun ouderschapsverlof op dan vrouwen. Uit nieuw onderzoek van Nederlandse socioloog Leonie van Breeschoten blijkt nu dat de mate waarin ouderschapsverlof wordt opgenomen, sterk afhankelijk is van de bedrijfscultuur. Mannen nemen dit verlof vaker op wanneer de leidinggevende dat zelf ook gedaan heeft, of als er relatief meer vrouwen dan mannen op de werkvloer rondlopen.

Mannen gebruiken niet waar ze recht op hebben

Het aantal aanvragen voor ouderschapsverlof is maar liefst verdrievoudigd tegenover 15 jaar geleden. Een goede zaak. Al blijft er nog heel wat werk aan de winkel. Slechts één op de drie aanvragen voor ouderschapsverlof komt van vaders. Hun aandeel is dus bijzonder klein tegenover de 68 procent moeders die dit doen. Vaders willen meer tijd met hun kinderen doorbrengen, maar denken vaak dat het niet kan of niet mag van hun werkgever. Onterecht. Ouderschapsverlof is ook voor vaders een recht.

Deeltijds werk

Zelfs als vaders positief staan tegenover deeltijds werk, is de kans groot dat de moeder minder gaat werken. Dat heeft nog steeds te maken met rolpatronen. Vrouwen lijken nog steeds te denken dat het hun taak is om deeltijds te werken. Bij mannen speelt vooral de angst dat ze hun promotiekansen verkleinen wanneer ze deeltijds gaan werken terwijl vrouwen eerder kijken of hun directe collega’s de keuze zullen accepteren. Dit houdt mee de loonkloof tussen vrouwen en mannen in stand.

Triggers voor vaders om hun ouderschapsverlof op te nemen

Vaders nemen sneller verlof op om thuis met de kinderen te zijn als hun leidinggevende in het verleden zelf ook gebruik maakte van gezinsregelingen. Wanneer een man bovendien vrouwelijke collega’s heeft, is hij ook eerder geneigd dit verlof op te nemen. Het is op de werkvloer dan meer geaccepteerd om vaker thuis bij de kinderen te zijn. De mate waarin ouderschapsverlof wordt opgenomen, is met andere woorden sterk afhankelijk van de bedrijfscultuur.

Onze oplossing: het Zweeds model

In België hebben kersverse vaders vandaag recht op 10 dagen vaderschapsverlof, terwijl vrouwen 15 weken moederschapsrust hebben. Een uitbreiding van het vaderschapsverlof, gekoppeld aan een verplichte opname ervan, garandeert niet alleen een evenwichtigere verdeling van de zorgtaken tussen vrouwen en mannen op korte termijn. Bovendien laat een uitgebreid vaderschapsverlof mannen ook toe een hechtere band te krijgen met hun kind, wat de balans ook op lange termijn kan verbeteren. Een win-win-win situatie voor moeder, vader en maatschappij dus, en bovendien een effectieve manier om de loon- en loopbaankloof aan te pakken.

zij-kant pleit voor een aanpassing van de modaliteiten van het vaderschapsverlof naar Zweeds model waarbij vaders worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid. Zo krijgen kersverse ouders in Zweden samen 480 dagen verlof. Hiervan zijn er 90 dagen exclusief gereserveerd voor de moeder en 90 dagen exclusief gereserveerd voor de vader of meeouder. Over de rest van het verlof beslissen beide ouders samen. Elke ouder heeft recht op 195 dagen aan de hoogste uitkering (ongeveer 80% van het normale brutoloon), waaronder de 90 niet overdraagbare mama- of papadagen. Wie deze dagen niet opneemt, is ze kwijt en heeft dus ook geen recht op de uitkering.