Alle leerlingen in de richting Bouw zijn jongens. En 95% van de kinderverzorgsters in spe is een meisje. Genderstereotypes zijn alomtegenwoordig op school. Genderexpertisecentrum Rol en Samenleving (RoSa) lanceert daarom een luik over studiekeuzes op de website genderindeklas.be. Leerkrachten vinden er tips en tricks om meisjes en jongens warm te maken voor ‘die andere’ richtingen.
Genderstereotypes spelen nog altijd een grote rol in onze maatschappij. In speelgoedwinkels staan de keukensets en ballerina-poppen te blinken in de roze hoek, terwijl jongens om de oren worden geslagen met brandweermannen, helikopters en bouwpakketten. Ook de media en boeken spelen in op deze genderstereotiepe denkbeelden, en de reacties van anderen duwen kinderen onbewust in een bepaalde richting. Een jongen die graag met poppen speelt? Een meisje dat zot is van techniek? Het enthousiasme is soms minder groot dan bij ‘echte’ meisjes- of jongensdromen.
Studiekeuzes
Studiekeuzes kunnen daarbij keerpunten zijn, maar in de praktijk blijkt dat het vaak om valkuilen gaat. RoSa bestudeerde de gegevens van het Vlaams onderwijs (schooljaar 2013-2014) en kwam tot de conclusie dat de verhouding jongens-meisjes in het ASO stilaan in evenwicht is, maar dat nog steeds vooral jongens voor TSO en BSO kiezen. In deze richtingen volgen de leerlingen bovendien sterk de heersende genderstereotiepe verwachtingen. Er bestaan nog steeds volledige uniseks-richtingen (zie infografiek). Voor 29 van de 131 studierichtingen in het BSO had zich geen enkel meisje ingeschreven. In 69% van alle BSO-richtingen zit minder dan een derde meisjes, 16% van de richtingen heeft minder dan een derde jongens. 49 BSO-richtingen moeten het met minder dan 10% meisjes doen, 9 met minder dan 10% jongens. Ook in het TSO zien we een gelijkaardig verhaal. Het gaat om richtingen zoals vliegtuigtechnicus & agro- en groenbeheer voor het TSO en dakwerken & scheeps- en havenwerk voor het BSO.
Hoger onderwijs
Ook in het hoger onderwijs zien we deze typische jongens- en meisjesrichtingen terugkeren. Zo waren slechts 16% van de ingeschrevenen voor de richting Nautische Wetenschappen en 11% voor de richting Industriële Wetenschappen meisjes. Daarnaast zien we 97% vrouwelijke ingeschrevenen voor de richting Kleuteronderwijs en 83% voor de opleiding Lager Onderwijs. Deze percentages bleken de afgelopen jaren amper te wijzigen.
Genderindeklas.be
Sinds 2010 zet RoSa in op onderwijswerking via de website genderindeklas.be. Leerkrachten die genderbewust voor de klas willen staan, vinden er advies en workshops. Ook ouders vinden er raad over hoe kinderen groot te brengen zonder beperkende jongens- en meisjesclichés. Nu breidt het genderexpertisecentrum de site uit met het luik over studiekeuzes. Leerkrachten vinden er online-lesmateriaal en handige tips, zoals het gebruik van sekseneutrale benamingen of het verwijzen naar voorbeelden van vrouwelijke én mannelijke verplegers, brandweermannen én -vrouwen. Ook de checklist is een handige tool om als leerkracht kinderen de kans te geven om volledig vrij te kiezen wat ze écht willen worden.