Het Sterk Vrouwenwerk-traject van het Netwerk tegen Armoede en ZIJkant is een nieuwe fase ingegaan in Antwerpen. De meeste deelnemers zijn gestart met het opdoen van werkervaring binnen de Colruyt Group.

Momenteel werken twee vrouwen van het Sterk Vrouwenwerk-project bij Okay Compact. Eén heeft een vast contract en de andere volgt een betaalde opleiding. In de Colruyt winkels rondt één vrouw haar opleiding als verkoopsmedewerker af, daarna krijgt ze een vast contract. Vier andere deelnemers startten een opleiding of stage, maar de werkplek leek niet te voldoen aan hun noden en verwachtingen. Zij krijgen via de trajectbegeleiding verdere ondersteuning richting duurzaam werk.

De meeste deelnemers geven aan dat onhaalbare werkuren in combinatie met kinderen en het gezinsleven de grootste hindernis is om een beroepsstage of vaste job op te starten. Tien van de elf deelnemers van het Sterk Vrouwenwerk-traject in Antwerpen hebben kinderen, drie zijn alleenstaande moeder en één vrouw is momenteel zwanger. Indien deelnemers een partner hebben, heeft die vaak een job met vroege of late shiften. Voor deze ouders zijn de openingsuren van crèches en scholen – door hun onderfinanciering – niet aangepast aan hun opvangnood. Daarnaast volgen heel wat vrouwen van het Sterk Vrouwenwerk-traject Nederlandse taallessen die nog extra druk leggen om een job met het gezinsleven te combineren. Zeker de alleenstaande moeders uit de groep hebben het enorm moeilijk om in een financieel onzekere situatie werk met de zorg voor kinderen te combineren.

“Ik ben een alleenstaande moeder en heb op dit moment een halftijdse job nodig met vier uren per dag, gewoon ergens tussen 9u en 18u. Anders is het te stresserend en gewoon onmogelijk. In vergelijking met andere alleenstaande moeders, heb ik niemand hier die me kan helpen met m’n kinderen. De nabewaking van de school sluit om 18u, dus hoe kan ik dan langer werken? Ik heb tijd met mijn kinderen nodig voor hun mentaal welzijn, huiswerkbegeleiding en groei. Bedrijven en de overheid zouden dit moeten inzien en erkennen dat dit de onderwijskansen en het welzijn van m’n kinderen tegoed komt.” – Maysa*

Een belangrijk struikelblok op de werkvloer blijkt het dragen van een hoofddoek, wat in de Colruytwinkels niet is toegestaan. In Okay Compactwinkels mag dit wel. Ook op het hoofdkantoor van Colruyt is dit toegelaten. Daar start een van de vrouwen op als jobstudent bij de dienst corporate marketing. Zij is de spreekbuis van de Sterk Vrouwenwerk-groep en helpt Colruyt mee te bouwen aan een gender- en diversiteitssensitieve werkvloer.

Najwa*: “We are women, we should empower ourselves.” Najwa draagt een hoofddoek. Op de campus van de VUB is dat toegestaan, op veel werk- of stageplaatsen is dat niet het geval. “In het begin zat ik als enige vrouw met een hoofddoek in de aula. Mensen hadden schrik om met mij te praten. Ik lachte en zei dat ze geen elektroshock zouden krijgen als ze me een hand zouden geven. Nu zijn er medestudenten bij wie ik mezelf kan zijn. Ik zou me heel schuldig voelen moest ik m’n hoofddoek afzetten om te werken. Mensen moeten me waarderen voor wie ik ben, met of zonder hoofddoek.”

De meesten deelnemers van het traject hebben beperkte opleidingskansen gehad. Slechts drie vrouwen hebben een hoger onderwijsdiploma, al dan niet erkend door de Belgische overheid. Veel vrouwen gaan elke dag om met verschillende onzekerheden zoals de angst om hun inkomen of verblijfsstatuut te verliezen, een stresserende woonsituatie in te kleine (sociale) woning en de faalangst om het goed te doen op de werkvloer. Ze geven aan dat het hard is om te leven in een maatschappij waar je iets moet presteren of betekenen. Een deelnemer geeft aan dat ze het confronterend vindt om tegen vrienden te zeggen dat ze niet werkt. Zeker mensen in armoede krijgen al te vaak een stempel opgedrukt als “profiteur van de maatschappij”. Ook de vraag naar een attest van goed gedrag en zeden bezorgt iemand van de groep veel stress. Hierdoor voelt ze zich in een hokje gedreven, alsof het verleden haar nooit loslaat. Racisme op de werkvloer en schroom om Nederlands te praten, baart deze vrouwen ook kopzorgen.

Individuele begeleiding binnen groepstraject

Het traject richting een duurzame tewerkstelling ziet er voor elke deelnemer anders uit. Vanuit Sterk Vrouwenwerk bieden we nazorg en begeleiding bij de hindernissen die vrouwen ondervinden richting werk, zowel individueel als collectief. Om de gemeenschappelijke nood aan kinderopvang aan te pakken, voorzag een groep vrijwilligers van Filet Divers opvang voor de kleinsten. Enkel op die manier konden enkele vrouwen aan de groepsmomenten deelnemen. Ook kwamen we in actie en sloten we met een aantal deelnemers aan bij de sit in om de nieuwe voorrangsregels in de kinderopvang aan te kaarten voor de kabinetten van minister Diependaele en Crevits.

Om rekening te houden met de individuele noden van de Sterk Vrouwenwerk-deelnemers, startten de meesten geleidelijk op bij de Colruyt Group via IBO-T contracten. Dat zijn individuele beroepsopleidingen met taalondersteuning op de werkvloer. Via deze individuele beroepsopleidingen worden bepaalde sociale uitkeringen behouden en is de werkgever verplicht om de stagiair na een positieve eindevaluatie aan te nemen.     

Ook ondersteunen we de Colruyt Group als werkgever om sollicitatieprocedures te verhelderen, de begeleiding van vrouwen op de werkvloer te versterken en hun interne werking bij te sturen. Dit doen we vanuit de signalen die de vrouwen zelf aangeven.

• Taalcoaching op de werkvloer geeft vertrouwen en helpt om specifiek woordgebruik onder de knie te krijgen.
• Een geleidelijke opstart richting duurzaam werk geeft ademruimte om samen met de werkgever oplossingen te vinden voor werkbaar werk in combinatie met het gezinsleven. Toch mag de opstart niet te lang duren, zodat werknemers eerlijk verloond worden voor het werk dat ze verrichten. 
• Een HR-team dat kennis heeft over verblijfsstatuten en de daaraan gelinkte wetgeving rond tewerkstelling, biedt vrouwen met een migratieachtergrond meer opstartkansen.
• Begeleiding op maat binnen een groepstraject, ook tijdens de opstart van werk, werkt motiverend en verbindend.
• Kinderopvangpremies bieden een kleine financiële tussenkomst en zorgen ervoor dat de gezinssituatie bespreekbaar wordt op de werkvloer.
• Hogere subsidies voor kinderopvang en zorgsectoren, ontnemen de zorg die vaak op de schouders van vrouwen belandt. Zeker vrouwen in financieel precaire situaties, al dan niet met een migratieachtergrond, zijn de grootste dupe van ondergefinancierde zorgsectoren.

Sterk Vrouwenwerk Vrouwen in armoede ondervinden heel wat uitsluitingsmechanismen richting tewerkstelling. Het Netwerk tegen Armoede en ZIJkant bundelen de krachten om de arbeidsmarktpositie van deze vrouwen te versterken. We organiseren groepssessies in Antwerpen en Gent waarin we vanuit de ervaringsdeskundigheid van vrouwen zelf, hindernissen tot werk en mogelijke oplossingen in kaart brengen. We begeleiden hen naar een vast contract op maat binnen de Colruyt Group en stappen op het einde van het traject met een pakket beleidsaanbevelingen naar politici. Daarnaast ontwikkelen we een toolkit voor bedrijfsleiders die willen sleutelen aan hun wervingsstrategieën, sollicitatieprocedures en HR-beleid.

* Omwille van privacyredenen anonimiseren we de namen van deelnemers en gebruiken we pseudoniemen. Alle persoonsnamen in dit artikel zijn schuilnamen.

Het Sterk Vrouwenwerk-traject wordt gefinancierd door de EU – NextGenerationEU, met de steun van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen en het federale gendergelijkheidsbeleid.