Naar aanleiding van het sp.a-project ‘Het Vlaanderen van morgen’ vroeg Sampol de mening van andere progressieve organisaties over de koers van de partij. Vera Claes en Inga Verhaert, nationaal secretaris en voorzitter van zij-kant, bekijken het nieuwe programma vanuit een vrouwelijk perspectief.

zij-kant, de progressieve vrouwenbeweging, kijkt met meer dan grote belangstelling naar de manoeuvres die vooraf gaan aan de campagne voor de komende – nog maar eens – moeder aller verkiezingen. Letterlijk. Want er staat in 2014, misschien wel meer dan ooit, veel op het spel voor moeders en vrouwen in het algemeen. De sp.a moet vandaag en morgen dé feministische partij van Vlaanderen zijn.

TER RECHTERZIJDE

De peilingen voor sp.a laten weinig goeds vermoeden, maar zoals dat met peilingen altijd gaat, zijn de partijen die vooruitgang boeken zogezegd bescheiden blij en voorzichtig. Voor wie het minder goed doet, is er nog altijd het enige juiste antwoord: de echte peiling is die van 25 mei 2014.

Voor sp.a, maar ook voor alle vrouwen in dit land, is een ‘sense of urgency’ vandaag nochtans aan de orde. Want laat het duidelijk zijn: de partijen die het vooralsnog goed doen in de peilingen zijn niet de partijen die het noodzakelijk goed voor hebben met de vrouwen hier en elders. We verklaren ons nader. Welke partij ter rechterzijde uit zich bijvoorbeeld klaar en helder over het bestrijden van de loonkloof tussen mannen en vrouwen? Over transfers tussen landsgedeelten, alla, maar de reële, becijferde en onmiskenbaar seksistische kloof die gaapt tussen wat vrouwen en mannen in dit land verdienen? Ho maar. Daar hoor je bij die mannen voor het confederale België geen woord over. Nochtans gaat het om een slordige 7 miljard euro per jaar, want zo groot is de loonkloof tussen vrouwen en mannen. De moeite om transparantie over en wiedergutmachung voor te eisen, lijkt ons. Of zijn vrouwen en mannen dan toch niet allemaal gelijk, ook niet voor die Vlaamse wet?

Er zijn wel meer voorbeelden. Is er iemand die gelooft dat met een rechts economisch beleid ooit de wet zou gestemd geraakt zijn over de vertegenwoordiging van vrouwen in raden van bestuur van beursgenoteerde ondernemingen? Vrouwen in beslissingsorganen, tot daar aan toe, maar toch geen quota, want die zouden alleen maar ‘goudenrokjes’ creëren, een handvol vrouwen dat de vele mandaten aaneenrijgt, dixit rechts. Neen, zonderde sp.a waren we wellicht op dat punt nog in de fase van ‘geef dit allemaal maar tijd, dan komt het evenwicht wel vanzelf in orde’.

Na de persconferentie waarin N-VA haar separatistisch programma nog eens scherp stelde,waren CD&V, Open VLD en de MR er als de kippen bij om die plannen af te wijzen. ‘Niemand wil in zee met N-VA’, blokletterde De Standaard. Hopelijk is er niemand die dit ook echt gelooft. Want over het sociaaleconomisch beleid klinkt het al veel genuanceerder. Het lijdt voor ons geen twijfel: de rechtse krachten bij Open VLD en CD&V zullen maar al te graag meestappen in die zogenaamde ‘herstelregering’ na Di Rupo I. (Merk ook op hoe het woord ‘herstelregering’ telkens opduikt in dat rechtse discours, alsof er met N-VA veel hersteld zal worden.)

TER LINKERZIJDE

Het wordt alle hens aan dek voor de sp.a, want de inzet is groot. Het gaat immers over een parlementaire legislatuur van vijf jaar, een eeuwigheid in de politiek. En hoewel we ook weten dat een partij geen verkiezingen wint dankzij eerdere realisaties, kan sp.a toch een sterk palmares voorleggen als het over de verdediging en beleidsbeslissingen gaat die de gelijke kansen tussen vrouwen en mannen bevorderen. Denk maar aan de wet over de evenwichtige vertegenwoordiging van vrouwen en mannen op verkiezingslijsten, de loonkloofwet die symbolisch op Internationale Vrouwendag 2012 gestemd werd, onze acties rond Equal Pay Day die altijd ruime ondersteuning krijgen, de initiatieven rond kinderarmoede, de hervorming van de kinderbijslag, het doorbreken van genderstereotypen in het onderwijs, de gelijkheid op de werkvloer,…

Zeggen we nu dat sp.a de enige partij is die de ongelijkheden tussen vrouwen en mannen aanpakt? De partij die historisch zeker niet altijd de feministische trom heeft geroerd en die niet noodzakelijk de beste geloofsbrieven voorlegt als het aankomt op vrouwen in leidinggevende functies? Neen, ook elders zijn er verdienstelijke ministers die aan de boom schudden. Maar dat wordt hen binnen hun eigen partijstructuren niet altijd in dank afgenomen, weten we uit onze informele contacten. Maar het staat goed, zo’n uitgesproken vrouwelijker profiel, en ‘Obama heeft toch ook verkiezingen gewonnen dankzij de vrouwen en de gekleurde kiezers’.

We verwijzen graag en terecht naar de Scandinavische landen als het over ‘gender equality’ gaat. Niet toevallig voeren IJsland, Finland, Noorwegen en Zweden de ranking aan van het Wereld Economisch Forum als het over de meeste gelijke kansen en gelijke behandeling tussen vrouwen en mannen gaat. Het ouderschapsverlof zoals het vandaag in verschillende varianten in Europa bestaat, kende zijn oorsprong in Scandinavië. Dankzij de sociaaldemocratie. In Zweden bijvoorbeeld is het 16 maanden ouderschapsverlof zo ingeburgerd dat zelfs een tiental jaren rechts bestuur nog geen begin van deuk kan maken in die sociaaldemocratische verworvenheid. Idem voor de gelijkstellingswet die er al sinds begin jaren 1970 gelijke verloning voor mannen en vrouwen garandeert. Mét de mogelijkheid om aangetoonde, onterechte verschillen in verloning alsnog (en met terugwerkende kracht) geldelijk te laten compenseren. Geen rechtse haan die er naar durft kraaien. De sociaaldemocratie deed het begrip gelijkstelling zo’n brede ingang vinden dat het vandaag lijkt alsof het in het DNA van de Zweden vervat zit. Als we dus de blik naar het Noorden richten om goede voorbeelden te vinden inzake gelijkheid tussen mannen en vrouwen, kijken we de facto naar de praktijkvoorbeelden van vele jaren sociaaldemocratisch bestuur.

SP.A ALS DÉ FEMINISTISCHE PARTIJ

Ook de sp.a moet voor ons vandaag en morgen dé feministische partij zijn. Want wat is feminisme anders dan opkomen voor de gelijke rechten en evenwaardige kansen van vrouwen en mannen?

Met de sombere opiniepeilingen komt de roep tot progressieve frontvorming en re-branding van het merk sp.a weer naar boven. Maar een re-branding is voor de sp.a wel het laatste waar ze zich mee moet bezig houden. zij-kant verwacht net het omgekeerde: dat de partij zich verder sterk maakt voor de vrouwen hier en elders. Vooral niet buigen dus, laat staan de eigen verwezenlijkingen en geschiedenis ontkennen. Want dan hebben de vijanden van het feminisme pas écht gewonnen. Herbronnen in de oppositie is dus geen optie.

De weerstand van rechts tegen de sp.a is duidelijk en loopt wonderwel gelijk met de weerstand tegen feminisme. Logisch. Want beiden vechten voor emancipatie, voor participatie, voor gelijke rechten. En dat is nog altijd – helaas – fundamenteel baanbrekend. Jane Caro zegt het als volgt: ‘Feminism aims to change the world. To do so it cannot play nice and strive for love and approval.It must, as it has always done, remain true to itself in the face of scorn, ridicule and abuse – even from those whose lives it has immeasurably improved. It must be brave, stubborn and pugnacious. It must continue to speak difficult, uncomfortable truth to power. It must continue to disrupt, disturb and threaten. That’s its job.’ De sp.a kan zich geen passender job beschrijving wensen.

Het is meteen ook wat we van sp.a verwachten. We willen een strijdvaardige, aantrekkelijke en dappere beleidspartij zien die zich sterk maakt voor de mensen. Een partij die, tegen de waan van de dag in, durft trots zijn op haar verwezenlijkingen, maar vooral ook de verdere uitbouw van die sociale voorzieningen niet in twijfel trekt, integendeel er ambitieus aan verder bouwt. Een partij die goed is voor wie het beter heeft, maar die niemand achterlaat die uit de boot dreigt te vallen. Die blijft opkomen voor de consumenten, zonder in consumentisme te verzeilen. We verwachten m.a.w. dat sp.a zich als de gesmeerde bliksem opmaakt voor een heftige verkiezingsstrijd. Een verkiezingsstrijd die ze aangaat als de vechter die ze is. Met open vizier en blik in focus. Wij weten samen wat de inzet is: een niet aflatende strijd voor méér gelijkheid en sociale rechtvaardigheid. In die strijdverzamelden we samen al menige scalp. En er zijn er nog een pak te halen. Let the battles begin.

Vera Claes, nationaal secretaris zij-kant

Inga Verhaert, voorzitter zij-kant

Opiniestuk voor Sampol, gepubliceerd in december 2013, p. 11-13.