20 maart 2023

It’s handy to have a dick

Equal Pay Day valt dit jaar op 20 maart 2023, aangezien de loonkloof v/m 22% bedraagt. Vrouwen moeten dus bijna drie maanden extra werken om te verdienen wat mannen vorig jaar reeds verdienden. Het lijkt wel alsof die laatsten een geheime handdruk hebben, die hen als vanzelfsprekend een voordeel biedt op de werkvloer. Onderzoek dat ZIJkant liet uitvoeren door TOR-onderzoeksgroep (VUB) naar de impact van vaderschap op de loon- en loopbaankloof toont alleszins aan dat het kostwinnersmodel nog recht overeind staat.

Eerst het goede nieuws. De nieuwe Statbel-statistieken over de loonkloof tonen een duidelijke verbetering, zeker bij de jongste generatie (-25), waar deze zelfs positief is ten voordele van vrouwen. Dat bewijst dat onze Equal Pay Day-acties hun vruchten afwerpen. Maar deze cijfers zeggen niet alles: ze geven enkel de genderkloof weer bij de uurlonen in privé-bedrijven met meer dan tien werknemers. Wij pleiten voor het bekijken van het ruimere plaatje. Daarom baseren we ons voor Equal Pay Day op de nieuwste statistieken van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen, en houden we rekening met het verschil tussen de gemiddelde jaarlonen van vrouwen en mannen (waarbij het effect van deeltijds werk veel duidelijker tot uiting komt), over alle sectoren heen. Zo houden we rekening met alle elementen die de lonen van vrouwen en mannen bepalen.

Campagne 2023: It’s handy to have a dick

Al negentien jaar voert de progressieve vrouwenbeweging ZIJkant actie voor gelijk loon met haar Equal Pay Day, maar de loonkloof blijkt hardnekkig. Bij het sluiten van deals en onderhandelingen, in kantoorruimtes, tijdens internationale conferenties of na de werkuren op café: het lijkt alsof het louter hebben van een penis deuren opent. “I trust you because you have a dick”, zoals de mannen – echte dicks, overigens – in het campagnefilmpje van communicatiebureau mortierbrigade en productiehuis Czar kameraadschappelijk tegen elkaar zeggen. Ze schudden elkaar de penishand, vrouwen staan erbij en kijken ernaar. Wie probeert de mannen na te doen, valt onvermijdelijk door de mand. Het is duidelijk: het old boys netwerk is alive and kicking.

Dit heeft zo zijn gevolgen. Vrouwen botsen op glazen plafonds, blijven plakken aan kleverige vloeren, moeten tijdens onderhandelingen dubbel en dik ‘hun mannetje staan’ en vooral: ze worstelen, veel meer dan mannen, met de combinatie van een carrière en een gezinsleven. Want één van de belangrijkste redenen van de loonkloof is het feit dat veel meer vrouwen (42%) dan mannen (12%) deeltijds werken, zeer vaak om voor kinderen te zorgen en het huishouden op te vangen. Ook in de Statbel-statistieken stijgt de initieel kleine loonkloof opvallend in de leeftijdsgroep van 35-plussers. Dat moet beter en vooral: meer gelijk verdeeld.

Don’t be a dick en dicht mee de loonkloof: dit is dan ook de boodschap van deze campagne. Want die loonkloof van 22%, die is riDICKulous.

Nieuw onderzoek door TOR (VUB)

Dit jaar onderzocht TOR-onderzoeksgroep (VUB) in opdracht van ZIJkant de gevolgen van vaderschaps-en ouderschapsverlof op de beleving en verdeling van betaald en onbetaald werk binnen het gezin. Het onderzoek richt zich op alle mannen die de afgelopen vijf jaar vader zijn geworden en bestaat uit een vragenlijst en een interview. De traditionele rollenpatronen blijken nog zeer sterk aanwezig: de eerste plaats van vaders blijft nog altijd de werkvloer, die van vrouwen bij de kinderen.

Vaders zien het opnemen van vaderschapsverlof weliswaar als een vanzelfsprekendheid, en pleiten zelfs voor het verplicht maken van dit verlof, maar ze voelen de hete adem van de baas en de morele werkplicht in hun nek. Twintig dagen zien ze als de bovengrens, het werk blijft immers liggen. Mannen vinden dan ook dat de komst van een kind hun carrière of loon negatief beïnvloedt. Vreemd genoeg denken ze niet dat dit voor hun partner geldt. Ook zorgt dit verlof niet voor een gelijkwaardigere verdeling van de zorgtaken: voor de meeste vaders dient hun vaderschapsverlof vooral om hun partners te ondersteunen tijdens die eerste hectische weken.

Na het vaderschapsverlof ook nog ouderschapsverlof opnemen blijkt minder evident, niet in het minst door de perceptie van dit verlof – ook door de vaders zelf – als “vrije tijd”, om “thuis te zitten”. Ze krijgen onvoldoende ondersteuning van de werkgever, en vrezen een negatieve impact op hun carrière. En belangrijk: het loonverlies is een groot obstakel. Wie het verlof wél opneemt, doet dit vooral om de logistieke puzzel te doen passen – de woensdagmiddagen! – , en toch ook om wat me-time te hebben.

Gelijkschakeling vaderschapsverlof aan de moederschapsrust

Ondanks de stereotiepe taakverdeling blijkt uit het TOR-onderzoek dat zo goed als alle vaders voorstander zijn van een verplichting van het vaderschapsverlof. Ook is bijna iedereen het erover eens dat een gelijkschakeling van de lengte van het vaderschapsverlof en de moederschapsrust meer gelijke kansen zou bieden. Het verlof werd recent al uitgebreid naar twintig dagen, ZIJkant pleit ervoor om het nog gradueel verder uit te breiden tot het – net als de moederschapsrust – vijftien weken bedraagt. Hierdoor staan vrouwen en mannen niet alleen op gelijke voet thuis, maar ook op het werk. Twintig dagen zijn duidelijk te kort om tot een mentaliteitswijziging te komen.

Een échte verkorte werkweek

Daarnaast blijft ZIJkant ijveren voor het invoeren van de kortere werkweek. Het grote aandeel deeltijds werk bij vrouwen wijst op een combinatieprobleem, en ook de geïnterviewde vaders benadrukken dat de verschillende levenssferen niet zijn afgestemd: “Schooluren zijn nu eenmaal verschrikkelijk voor werkende ouders”. Een dertigurenweek geeft zowel vrouwen als mannen de kans om een carrière uit te bouwen, kinderen op te vangen én tijd te hebben voor elkaar. Uiteindelijk verlangen ook mannen, zo vertelt het TOR-onderzoek, duidelijk naar meer tijd samen met het gezin.

Contact

Vera Claes, nationaal secretaris ZIJkant, 0477/65 54 63, vera.claes@zijkant.be
Julie Van Garsse, stafmedewerker ZIJkant, 0496/83 08 30, julie.vangarsse@zijkant.be

www.facebook.com/equalpaydaybelgium
twitter.com/equalpaydayBE
#EPD2023 #EqualPay #EqualPayDay

Met de steun van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen en het federale gendergelijkheidsbeleid.

Lees het volledige persdossier.

Lees het VUB-onderzoek naar de gevolgen van vaderschaps- en ouderschapsverlof op de beleving en verdeling van (on)betaald werk binnen het gezin.