De Kapellekerk in de Marollen is het decor van het Girls Make The City-project. Deze buurt, op het kruispunt tussen het toeristische centrum en het verarmde puntje van de vijfhoek, is een schoolvoorbeeld van het probleem rond vrouwen* en de publieke ruimte. Een urinoir, een plein zonder veel gezelligheid of bankjes en een skatepark ingericht op zo’n manier dat vrouwen er een zeldzaamheid zijn. Kleurrijke feministische fresco’s op het skatepark en de nieuwe autovrije zone ernaast zijn al eerste stappen in de goede richting. In samenwerking met Wetopia en ZIJkant bedachten 25 jonge vrouwen hoe die plek (en de stad) voor iedereen vrij en toegankelijk kan zijn.
De heel verschillende jonge vrouwen hebben allemaal op hun eigen manier een connectie met de plek. Een aantal van hen groeiden op in de buurt, sommigen zijn er skatend te vinden en anderen gaan naar de school ernaast. De verscheidenheid in de groep is bewust gezocht, alleen zo kan op een inclusieve manier naar de stad worden gekeken. En toch hebben de ‘girls’ allemaal iets gemeen. Geen van hen voelt zich echt vrij of veilig in de buurt.
© Lynn Delbeecke
Dit is dan ook de voornaamste reden dat de jonge vrouwen willen meedoen aan het project. “Ik ben blij om deel te nemen. Ik hou heel veel van Brussel en Brussel verdient een beter imago, een betere reputatie als het gaat over vrijheid voor meisjes”, aldus deelneemster Ketline (18). Veiligheid en de afwezigheid van een plaats voor hen wordt veelvuldig als motivatie genoemd. Maryam (16): “In het publieke domein zie je enkel jongens. Ik wil ook ergens kunnen zitten.” En niet alleen voor de meisjes zelf is dit een probleem: “Ook voor onze mama’s is er geen plek in de publieke ruimte. Ik vind dat ze niet bang zouden moeten zijn om buiten te komen”, laat Romaiça (16) weten. Confronterend is het zeker, de grote mate van angst en vervreemding van de publieke ruimte die deze jongvolwassenen – samen vertegenwoordigen ze zes heel verschillende organisaties – voelen. Maar het maakt ze ook extra gemotiveerd en strijdvaardig om aan de slag te gaan.
In een viertal workshops werkte de groep met regenerative design–expert Joke Quintens aan ideeën voor het toe-eigenen van de plek. Volgens de regenerative design–methode wordt er gekeken naar de al bestaande menselijke, geofysische, historische en natuurlijke elementen van een plek. De context is het vertrekpunt voor nieuwe concepten. Want meestal, al dan niet altijd, heeft een buurt al heel veel te bieden.
De workshops hadden als doel het volgende te begrijpen:
- Het gevoel van de plaats;
- Het potentieel van de plaats;
- De rollen die kunnen opgenomen worden;
- Het bedenken van interventies voor de plaats.
© Lynn Delbeecke
Uit de workshops bleek al snel dat niet alleen gebouwde interventies zoals verlichting of vrouwentoiletten essentieel zijn. Juist ook sociale interventies, zoals het letterlijk innemen van de publieke ruimte door veel vrouwen*, zijn belangrijk. “Het zou al beter zijn als er meer meisjes waren.” En ook het sensibiliseren van jongens en mannen zou veel bijdragen: “Die indringende blikken van mannen zorgen ervoor dat we weggaan, de plek voelt als verboden” (Nour, 22).
© Lynn Delbeecke
Wat zijn de belangrijkste lessen uit het project? Allereerst, met alleen bankjes kom je er niet. Maar toch zijn interventies in de publieke ruimte nodig. Veel suggesties passeren de revue. Van betere zitplaatsen waar sociale interactie kan plaatsvinden, verlichting en vrouwentoiletten tot meer groen en kleur. Maar ook: open ruimtes. “Er zijn overal hekken, net een gevangenis.” En dan het sociale, misschien wel lastiger dan de net genoemde ‘oplossingen’. Dus bedenken de meisjes manieren om met elkaar en met de buurt de openbare ruimte in te nemen. Voor de (toekomstige) skaters worden skatelessen georganiseerd, en voor de creatievelingen zeefdruk-workshops.
Een overzicht van de uitkomsten:
- Interventies in de publieke ruimte: zitplaatsen, verlichting, sociale interactie, zichtbaarheid, open ruimtes zonder hekken, sportactiviteiten voor meisjes (gevechtssport, yoga..), vrouwentoiletten, groen, kleur.
- Bezetten van de publieke ruimte: organiseren van evenementen of sportactiviteiten voor meisjes, skate- en rollerskatelessen op het skatepark.
- Samenwerken in de publieke ruimte: sensibilisering bij mannen, jongens en de bredere omgeving. Berichten, slogans, bondgenootschappen smeden, debat en uitwisseling.
Op dit moment zijn de sociale interventies nog volop bezig. Bovendien staat de komst van een participatieve én interactieve mural, de Wall of Truth, nog op de planning. We nemen jullie graag mee in deze, en onze volgende projecten!
Luister onze podcast of lees de brochure voor meer informatie over ons project.