Het was een primeur van formaat: voor het eerst in zijn geschiedenis verkoos Amerika een vrouwelijke vice-president, één met Aziatische én Afrikaanse roots bovendien. Kamala Harris, dochter van immigranten, klom op tot de hoogste echelons van de macht en belichaamt zo de ultieme American Dream. Ze werd ook in geen tijd tot feministisch icoon gebombardeerd, zeker nadat ze haar mansplainende rivaal, huidig vice-president Mike Pence, de mond snoerde met de woorden “I’m speaking”.
“My mother raised my sister and me to be proud, strong black women, and to be proud of our Indian heritage”
Kamala Harris, geboren in 1964 in Oakland (Californië), groeide op in een nest van burgerrechtenactivisme. Haar Indiaas-Amerikaanse moeder, een biologe, was op haar 19de naar de VS gekomen om een PhD te behalen. Ze bouwde een stevige reputatie op met haar onderzoek naar borstkanker. Ook Kamala’s vader trok op jonge leeftijd van Jamaica naar de VS om verder te studeren en hij werd een gerespecteerde professor Economie aan de universiteit van Stanford.
Op Kamala’s zevende ging het koppel uit elkaar. Kamala en haar zus Maya werden opgevoed door hun moeder, die van hen ambitieuze, ondernemende en geëngageerde vrouwen maakte met een open blik op de diverse wereld rondom hen. De familie leefde in overwegend zwarte buurten, ze woonden zowel Afro-Amerikaanse als Hindoe-vieringen bij en toen hun moeder een werkaanbieding kreeg in Montréal, verhuisden de zusjes mee naar Canada, waar ze naar een Franstalige katholieke school werden gestuurd.
“My mother would say: ‘Don’t sit around and complain about things. Do something’.”
Tijdens haar studies Economie en Politieke wetenschappen aan Howard University in Washington, demonstreerde Kamala tegen apartheid en was ze lid van een Afro-Amerikaanse vrouwelijke studentenvereniging. Daarna behaalde ze nog een rechtendiploma in San Francisco en startte ze haar carrière als advocaat. Haar focus lag destijds op seksuele misdrijven. Mogelijk werd de kiem voor die interesse gezaaid tijdens haar middelbare schooltijd, toen ze een klasgenootje onder haar vleugels nam nadat het meisje had haar opgebiecht dat ze thuis werd misbruikt.
“Every office I’ve run for I was the first to win. First person of color. First woman. First woman of color. Every time.”
Eerst werkte Kamala voor de openbaar aanklager van San Francisco, nadien stelde ze zich kandidaat om haar baas op te volgen. Dat lukte, en zo werd ze de eerste zwarte vrouw in die functie. Diezelfde krachttoer herhaalde ze een paar jaar later, maar dan op een hoger niveau: in 2008 mocht ze zich de eerste zwarte én eerste vrouwelijke procureur-generaal van Californië noemen, dankzij de steun van kleppers als Nancy Pelosi, de huidige voorzitster van het Huis van Afgevaardigden.
“I have in my career been told many times, ‘It’s not your time”, ‘It’s not your turn”. Let me just tell you, I eat ‘no’ for breakfast.”
In 2017 begon voor Kamala het politieke hoofdstuk. Ook hier voerde ze voluit campagne voor de functie van senator, en werd ze de tweede zwarte vrouw in de Amerikaanse senaat. Ze wierp zich op als felle tegenstander van Trump en focuste zich op genderongelijkheden en discriminatie van mensen met kleur. Voormalig president Obama mag ze een vriend noemen. Even overwoog hij zelfs om haar in het Hooggerechtshof te krijgen.
Twee jaar later deed ze een gooi naar het hoogste ambt en stapte ze in de presidentsrace. Een spectaculaire hoeveelheid campagnefondsen stroomden binnen. Maar haar concurrenten verweten haar een hardvochtig beleid. Kamala hanteerde inderdaad een strenge aanpak als voormalig procureur-generaal van Californië, waarmee ze zwarte Amerikanen en vrouwen soms extra trof. Zo was ze zeer streng voor drugsmisdrijven, verdedigde ze de doodstraf en strafte ze ouders als hun kinderen spijbelden. De beschuldigingen deden haar populariteit dalen, en uiteindelijk droogden de campagnecenten op. Kamala sloot zich vervolgens aan bij het team Biden, dat haar na de Black Lives Matter-protesten aan boord haalde als running mate.
Het belette Donald Trump niet om maandenlang haar voornaam verkeerd uit te spreken en haar pejoratief een ‘vrouwelijke socialist’ te noemen, een regelrecht scheldwoord in de VS. De president vroeg zich zelfs hardop af of Harris wel voldeed aan de burgerschapseisen om vice-president te worden, een streek die hij eerder ook al Obama had verkocht.
“But while I may be the first woman in this office, I won’t be the last. Because every little girl watching tonight sees that this is a country of possibilities.”
In de verkiezingsrace trok Kamala voluit de kaart van raciale gerechtigheid in de VS. Ze sprak met zwarte activisten in het hele land en kwam opdagen bij protesten van Black Lives Matter. Ook werd ze een symbool van vrouwelijk empowerment: in haar speeches, maar ook straat, waar ze knielde naast jonge meisjes en hen uitnodigde om hoog te mikken. En het hielp. Haar populariteit ging door het dak. De sneakers die ze droeg tijdens de presidentscampagne deden de verkoop van de Converse Chuck Taylors exploderen. In Saturday Night Live wordt ze vertolkt door de populaire komische actrice Maya Rudolph, ze staat op T-shirts en in memes.
Tijdens het verkiezingsdebat tussen Kamala en haar Republikeinse tegenhanger Mike Pence, werd ze door hem voortdurend in de rede gevallen. Ze snoerde hem keer op keer de mond met een minzame “I’m speaking” en haalde daarbij alle nieuwskoppen. Heel wat vrouwen herkenden de mansplaining, en het bevestigde haar reputatie als een feministisch icoon.
Uiteindelijk won het team Biden-Harris de verkiezingen, al liet de uitslag even op zich wachten. Uit exit polls blijkt dat 91 procent van de zwarte vrouwen stemde voor Biden-Harris, het hoogste percentage van alle raciale groepen.
Of zoals Kamala zelf enkele jonge vrouwen toesprak: “When you want to lead, you lead”.