Ter gelegenheid van het vertrek van de 106de Tour de France in Brussel in 2019, werd een gigantische fresco ingehuldigd aan de Slachthuislaan. We zien Eddy Merckx, en naast hem Yvonne Reynders. Deze zevenvoudige wereldkampioene mag zich dan ook meten aan ‘de kannibaal’, al staat haar naam niet in het collectieve geheugen gegrift. Yvonne was te snel, ook voor de geschiedenis. Als vrouwelijke wielrenner werd ze overal tegengewerkt. Om te kunnen trainen, knipte ze haar haren kort en bekostigde ze haar wedstrijden met acrobatenshows.  

Kan een ijzeren discipline aangeleerd worden? In het geval van Yvonne Reynders (°1937) schijnbaar wel. Haar vader, een kolenhandelaar, liet zijn dochter de leveringen per bakfiets aan huis bezorgen. Vijf zakken tegelijk droeg ze naar binnen, drie op haar schouders en één in elke hand, soms zeven verdiepingen hoog.

Ze werkte haar lijf kapot, en dat zou ze blijven doen. Elke ochtend trainde Yvonne door tachtig kilometer te fietsen, weer of geen weer. En bij elke wedstrijd ging ze tot het absolute uiterste. Haar vader stond vaak aan de zijlijn te schelden. Volgens een anekdote zou ze op een bepaald moment zo boos zijn geweest, dat ze hem haar fiets toegooide, om die vervolgens opnieuw uit zijn handen te trekken en de wedstrijd alsnog te winnen.

Schroothoop

Nochtans stond een wielercarrière niet in de sterren geschreven. Yvonne, geboren in Schaarbeek maar opgegroeid in de Kempen, hoorde als meisje bij de Belgische atletiektop. Ze blonk uit in discuswerpen, speerwerpen en kogelstoten. Op aandringen van een dorpsgenoot begon ze op haar achttiende aan het wielrennen.

Yvonne won haar eerste koers, en begon mee te draaien in het toen opkomend vrouwenwielrennen. Haar eerste eigen fiets bestond uit een ijzeren kader – gevonden op een schoothoop – waaraan ze pedalen en remmen bevestigde, gekregen van een profwielrenner op rust. Haar vader reed haar naar wedstrijden, al moesten ze hun auto – ook rijp voor de schroothoop –  meer duwen dan dat ze erin zaten.

Wereldkampioenschappen

Het eerste WK was een ramp. Bij een val de week voordien brak de zelfgemaakte fiets in twee. Hij werd nog gelast, maar helemaal verkeerd. Yvonne eindigde twintigste. Het jaar nadien, in 1959, won ze wel. Er volgden nog drie WK-zeges op de weg  (1961, 1963 en 1966) en drie op de piste (1961, 1964 en 1965). Yvonne pakte ook dertien Belgische titels. Maar geen van dit alles leverde haar één cent op, integendeel: Yvonne zou haar hele leven worden tegengewerkt.

Geen vrouwen toegelaten

Volgens de Belgische wielerbond vroeg Yvonne te veel verplaatsingskosten voor haar – uiteraard niet vergoede – wedstrijden. Dat zinde de kampioene niet, ze wist heel goed dat een liefhebber bij de mannen drie keer meer kreeg dan zij. Toen ze de bond op de opbrengst van het steeds populairdere vrouwenwielrennen wees, kreeg ze als antwoord dat daarmee de mannen werden betaald.

Om iets extra bij te verdienen trad ze dan maar ’s avonds op. Haar acrobatische toeren op de fiets lokten veel volk, maar van de wielerbond moest ze onmiddellijk stoppen met die ‘circusnummers’.

Ook trainen op de piste werd haar verboden, ook al preciseerde het bondsreglement nergens dat vrouwen niet toegelaten werden. Dus trok Yvonne – met kortgeknipte haren en een handdoek om de nek – zondags naar een training in het Sportpaleis. Dat ging goed, tot één van de renners haar herkende en de zaalwachter iedereen naar buiten stuurde. Uiteindelijk kon Yvonne een regeling treffen met de eigenares van het Sportpaleis: zij mocht trainen op de dagen dat er geen mannen reden.

Aan de top

De tijdsgeest zat Yvonne dus helemaal tegen, ongetwijfeld aangevuld met afgunst. De Kempense ster kon immers tippen aan de mannen. Tijdens een klimwedstrijd in Frankrijk verzeilde ze per ongeluk in het mannenpeloton waar ze met gemak meefietste tot aan de top.

Uiteindelijk fietste Yvonne tot haar dertigste, om na een pauze van acht jaar nog eens terug te keren en in 1976 opnieuw Belgisch kampioen te worden. Oude liefde roest niet, ook niet als je van ijzer bent.